Het Steenen Coopmanshuys

Het Steenen Coopmanshuys is het oudste stenen huis van Edam. Het werd omstreeks 1450-1550 gebouwd. In de 17e eeuw werd er een nieuw interieur geplaatst, dit interieur is daarna nauwelijks gewijzigd. Het pand bleef in particulier eigendom tot 1893, toen het door de gemeente Edam werd aangekocht. Het gebouw werd na het overlijden van de laatste bewoner openbaar geveild. De veiling vond op 8 augustus 1893 plaats en omdat Edam sloop als een reëel gevaar zag, kocht het zelf (met behulp van een lening) het pand. Het woonhuis bevond zich in een zwaar verwaarloosde toestand, waardoor restauratie noodzakelijk was. Na de aankoop werd de architect Pierre J.H. Cuypers aangetrokken om het pand te restaureren. Na restauratie werd het pand in 1895 in gebruik genomen als geschiedenismuseum voor de stad Edam. Onder andere kunstenaar W.O.J. Nieuwendamp was bij de oprichting van het museum betrokken. In de jaren 1950 werd het pand opnieuw gerestaureerd.

In de collectie bevinden zich onder ander drie levensgrote schilderijen van bekende inwoners uit Edam: Trijntje Keever (de Lange Meid), Jan Claeszoon Claes (de Dikke Kastelijn) en Pieter Dirkszoon (Langbaard). Daarnaast bestaat de grafische collectie uit kaarten, gravures, houtsneden, opticaprenten, ontwerptekeningen en schetsen. Er zijn ook gedenkglazen en fotoalbums in de collectie opgenomen. In de kelder van het gebouw bevindt zich een ‘drijvende’ kelder. Deze kelder drijft los van de muren van het pand, op het grondwater.